یوم الله

از نام‌هاى روز عاشوراست، به معناى روز خدا. گر چه همه روزها و مکان‌ها و زمان‌ها ازآن خداست، ولى گاهى زمان و مکان خاصى به دلیل اهمیت آن یا عظمت ‏حادثه‏اى که درآن اتفاق افتاده و قدرت نمایى خداوند در آن روز، به خدا انتساب پیدا مى‏کند و«ماه خدا یا روز خدا» مى‏شود. در قرآن نیز از«ایام الله‏» یاد شده و به گرامی‌داشت آن توصیه شده ‏است، چرا که در سرنوشت اقوام و ملل، تأثیر عمده داشته است («ذَکِّرْهُمْ بِاَیّامِ اللهِ » سوره ابراهیم،آیه 5). در روز عاشورا، حوادث مهمى اتفاق افتاده که مهم‌ترین آن حماسه کربلا و شهادت ‏امام حسین (ع) است. طبق روایات فراوان، به خصوص در کتب اهل سنت، عاشورا روز مهمى بوده که پیشینیان آن روز را، روزه مى‏گرفتند و پیامبر (ص) هم روزه مى‏گرفت، ولى‏ پس از شهادت حسین بن على‏ (ع) در این روز، بنى امیه به خاطر کینه‏اى که با عترت پیامبرداشتند، آن روز را روز فرخنده و مبارک و عید قرار دادند و به شادمانى پرداختند. همان گونه که در زیارت عاشورا می‌خوانیم: (اَللّهُمَّ اِنَّ ‏هذا یَوْمٌ تَبَرَّکَتْ بِهِ بَنُو اُمَیَّةَ ... وَ هذا یَوْمً فَرِحَتْ بِهِ آلُ زِیادٍ وَ آلُ مَروانٍ بِقَتْلِهِمُ الْحُسَیْنَ). ازاین رو پس از آن حادثه، امامان شیعه آن را روز شومى دانسته و از روزه گرفتن در آن نهى‏کردند.

در روایات عامه نقل شده که از رسول خدا (ص) درباره عاشورا و روزه آن پرسیدند، فرمود: «اِنَّ یَوْمَ عاشُورا یَوْمٌ مِنْ اَیّامِ اللهِ تَعالى، فَمَنْ شاءَ صامَهُ وَ مَنْ شاءَ تَرَکَهُ‏»: عاشورا یکى از ایام الله است، هر که خواست روزه بگیرد و هر که خواست، نگیرد. از امام‏صادق‏ (ع) روایت است که آل امیه و شامیانى که در کشتن حسین‏ (ع) آنان را یارى کرده ‏بودند، نذر کرده بودند که اگر حسین‏ (ع) کشته شود و سپاه کوفه سالم از جبهه کربلا برگردند و خلافت در دودمان آل ابى سفیان مستقر گردد، آن روز را روز عید و جشن ‏بگیرند و به شکرانه‏اش، آن روز، روزه بگیرند. از این رو روزه گرفتن عاشورا تا امروز درمیان آل ابى سفیان رسم شده است و مردم از آنان تبعیت مى‏کنند و روزه مى‏گیرند و در این ‏روز، به خانواده و بستگان خویش، شادى مى‏رسانند. به هر حال، در تاریخ اسلام، واقعه خونین عاشورا عظیم‌ترین جلوه فداکارى خالصانه ‏در راه دین و فدا شدن گرامی‌ترین انسان آن روزگار در راه حق و عدالت و احیاى اسلام بود و تأثیرات مهمى در بیدارى ملت‌ها در طول تاریخ و الهام گرفتن افراد و امت‌ها در راه مبارزه با ستم داشته است و اگر در اسلام، چند روز بسیار مهم و به یاد ماندنى و ستودنى داشته ‏باشیم،یکى هم عاشوراست، که راز و رمز کرامت بخشیدن انسان بر فرشتگان از سوى ‏خدا را نشان مى‏دهد و براى امت محمد (ص) همین بس که اسوه‏هایى چون ‏سید الشهداء (ع) و شهداى کربلا دارد که جهان را در مکتب شرافت و آزادى خود، تربیت ‏مى‏کند.

در حدیثى قدسى آمده است که حضرت موسى به خداوند عرض کرد: پروردگارا، چرا و به چه خاطر امت محمد (ص) را بر سایر امت‌ها فضیلت بخشیدى؟ فرمود: به خاطر ده‏ خصلت و ویژگى آنان را برترى دادم. موسى‏ (ع) پرسید: آن ده خصلت چیست که امت ‏محمدى به آن عمل مى‏کنند، تا من هم بنى اسرائیل را فرمان دهم تا به آنها عمل کنند؟ خداى متعالى فرمود: «اَلصَّلاةُ وَ الزَّکاةُ وَ الصَّوْمُ وَ الحَجُّ وَ الْجِهادُ وَ الْجُمْعَةُ وَ الْجَماعَةُ وَ الْقُرْآنُ ‏وَ الْعِلْمُ وَ الْعاشوراءُ...»: آنها عبارت است از: نماز، زکات، روزه، حج، جهاد، نماز جمعه، نماز جماعت، قرآن، دانش، و عاشورا!

شگفتا که عاشورا در کنار نماز و حج و جهاد وقرآن و... از خصلت‌هاى امتیاز بخش امت اسلام بر امت‌هاى دیگر است. و این راز عظمت‏ عاشورا و یوم الله بودن آن است. در ادامه حدیث فوق، حضرت موسى از مفهوم‏«عاشورا» مى‏پرسد، خداوند در پاسخ به روز گریه و تباکى بودن عاشورا در سوگ فرزند پیغمبر و فضیلت گریستن و اطعام و خرج در راه زاده زهرا و ماتم آن شهید بزرگوار اشاره ‏مى‏فرماید و بر چشم‌هاى گریان در روز عاشورا و قطرات اشک، پاداش بهشت را وعده ‏مى‏دهد.

امام خمینى ‏«قدس سره‏» نیز روزهایى هم‌چون 22 بهمن،15  خرداد، 17 شهریور را «یوم الله‏» مى‏داند و به تکریم و احیاى آنها دستور مى‏دهد و تعبیر«عاشورا و 17 شهریور ودیگر ایام الله...» نشان مى‏دهد که عاشورا را نیز از ایام الله مى‏داند و در جایى هم ‏15 خرداد را با عاشورا مقایسه مى‏کند و هر دو را «روز الهى‏» مى‏داند که همان یوم الله ‏است: «بزرگداشت روز حماسه آفرین 15 خرداد، بزرگداشت ارزش‌هاى انسانى در طول‏تاریخ است، همان سان که بزرگداشت روز سرنوشت‏ساز عاشورا، بزرگداشت اسلام و قرآن کریم است. ملت ‏شریف ما، بلکه ملت‌هاى مظلوم، از هر چه غفلت کنند، از این دو روزالهى نباید غفلت کنند. عاشورا با «نه‏» خود، یزیدیان را در طول تاریخ نفى کرد و به ‏گورستان فرستاد، 15 خرداد پهلویان و پهلوى صفتان و ابر قدرت‌ها را مدفون کرد...» و درپایان این پیام، مى‏فرماید:«درود بر عاشورا، درود بر 15 خرداد و 22 بهمن، درود برایام الله‏».

برگرفته از فرهنگ عاشورا اثر جواد محدثی