مراحل حین مطالعه
1ـ مرحله خواندن (Reading) :
همهی ما وقتی درس می خوانیم منظورمان این است که درس را یاد بگیریم ، حفظ کنیم وبه خاطر بسپاریم برای همین سعی می کنیم ، خط به خط کتاب و جزوه را بخوانیم و حفظ کنیم و در ذهن خود تکرار کنیم در صورتی که به گفته تونی بوزان از محققین بنام روشهای مطالعاتی هدف از مرحله خواندن ، یادگیری و به خاطر سپردن مطالب نیست ، هدف از مرحله خواندن فقط فهمیدن و انتقال اطلاعات از کتاب به یادداشتهاست یعنی خلاصه نویسی و یادگیری و به خاطر سپردن مطالب باید از روی خلاصه نویسی ها و درزمان های مرور صورت گیرد .
» تذکر 1 : تنها عضوی که درموقع درس خواندن می تواند حرکت کند چشمها هستند و نهایتاً انگشتان دست به عنوان راهنمایی برای چشم پس سعی کنید موقع درس خواندن با صدای بلند درس نخوانید ، صندلی را تکان ندهید ، با موهای خود بازی نکنید و . . .
» تذکر 2 : در موقع درس خواندن فقط سعی کنید مطالب را بفهمید و رابطه آنها را درک کنید و در مرحله بعد یعنی خلاصه نویسی کردن مطالب را حفظ کنید .
منبع:مجله رشدآبان ماه87
2ـ مرحله خلاصه نویسی (Record) :
قبل از آموزش خلاصه نویسی لازم است موارد زیر را یادآوری کنیم :
»» 1ـ خلاصه نویسی کار بسیار وقت گیر و عذاب آوری است ولی فقط یک خاصیت دارد و آن هم این است که یادگیری را افزایش و فراموشی را کاهش می دهد .
»» 2ـ هر دانش آموز برای هر درس خودش 5 منبع مطالعاتی دارد که عبارتند از :
الف ـ کتاب درسی
ب ـ جزوه معلم سرکلاس
ج ـ جزوه معلم کلاس کنکور یا تقویتی یا معلم خصوصی
د ـ کتاب کمک آموزشی
هـ ـ مجموعه های تستی موجود در بازار
که حدود 70% مطالب این منابع با یکدیگر مشترک هستند ولی هر دانش آموزی برای دوره کردن مطالب نیاز دراد که هر منبع را مطالعه کند ولی اگر به کمک خلاصه نویسی این 5 منبع را به یک جزوه تبدیل کند می تواند چندین بار آن را دوره کرده و به طور چشم گیری در وقت صرفه جوئی کند .
»» 3ـ خلاصه نویسی در دو زمان صورت می گیرد .
الف) حین مطالعه : یعنی همان موقع که درس می خوانید ، پاراگراف به پارگراف کتاب را خلاصه و یادداشت میکنید .
ب) بعد از مرور سوم ، همان مرحله Refreshness است.
»» 4ـ خلاصه نویسی بهتر است در کاغذ کلاسور انجام شود که در صورت ایجاد تغییرات بتوانید به راحتی این کار را انجام دهید و در ضمن نسبت به دفتر فضای بیشتری برای رسم درخت حافظه و طرح های خلاصهنویسی دارد .
اما ویژگیهای خلاصه نویسی
1 ـ در خلاصه نویسی باید سعی کنید فعلها را خذف کنید . چون یکی از عوامل حواس پرتی در حین مطالعه وجود فعل وکامل بودن متنی است که می خوانیم پس سعی کنید در موقع خلاصه نویسی تا جایی که میتوانید فعلها را حذف کنید .
2 ـ تامتن اصلی باشد یعنی 40 صفحه را تبدیل به 10 صفحه کنید .
3 ـ جامع و مانع باشد . یعنی تمام نکات مهم را در بربگیرد و نکات زاید را هم نداشته باشد .
4 ـ رنگی باشد و بهتر است که لایههای اول با رنگهای گرم ( قرمز و سبز ) باشد و توضیحات آن، با رنگهای سرد ( مشکی و آبی ) باشد ولی اگر چشمهایتان به رنگ قرمز حساسیت دارد می تواند از رنگ دیگری استفاده کنید .
5 ـ با استفاده از علامتهای اختصاری باشد مثل ( به جای پروتئین ) a .a ( به جای اسید آمینه ) و . . .
6 ـ براساس نمودار شعاعی، درخت حافظه و طرح شبکهای مغز باشد .
وقتی خلاصه نویسی درس تمام شد، مطالب خلاصه شده را یک بار دوره کرده و در ذهن خود مرور کنید و سپس اصل بعدی مطالعه را باید انجام دهید .
3 ـ مرور Review :
مهمترین قسمت مطالعه که سبب ثبت اطلاعات در لایه های زیرین ذهن می شود و جلوی فراموشی رامی گیرد مرور کردن است به طوری که پیشینیان معتقد بودند. (الدرس حرف والتکرار الف) یعنی درس یکبار و تکرار هزار بار که خوشبختانه مطالعات دانشمندان علوم روانشناسی و یادگیری از جمله مطالعات آقای لایتنر این هزار بار را به دفعات کمتر تقلیل داده است.
زمانهای مرور
1 ـ یک روز بعد :که فراموشی را تایک هفته به تأخیر می اندازد .
2 ـ یک هفته بعد: که فراموشی را تا یک ماه به تأخیر می اندازد .
3 ـ یک ماه بعد: که فراموشی را تا چهار ماه به تأخیر می اندازد .
4 ـ چهارماه بعد: که فراموشی را تا یک سال به تأخیر می اندازد .
4ـ تفکر (Recite) :
در موقع مرور درباره خلاصه نویسی ها تفکر کرده، آنها را از بر میکنیم ، و سازمان آن را بخاطر میسپاریم .
5 ـ تازه کردن (Refreshness) :
بعد از مرور سوم یعنی زمانی که تقریباً درس را کامل یادگرفته و متوجه مفاهیم اصلی و نکات مهم آن شدید خلاصه نویسی های خود را با کتاب و جزوه مطابقت می دهید اگر نکتهای را کم نوشتهاید اضافه می کنید، اگر مطلبی زائد است حذف می کنید و خلاصه های خود را کامل میکنیم .