آثار منفی تکلیف شب
عامل اجبار که فکر و نگرش شاگرد را نسبت به مدرسه و یادگیری تغییر می دهد.
ایجاد تصور ناسالم از قبیل یک جا نشستن و یک کار را انجام دادن .
بیزاری از مدرسه از دست دادن علاقه نسبت به درس خستگی روحی ناشی از تکرار.
محروم شدن از اوقات فراغت و فعالیتهای اجتماعی مورد علاقه .
برخورد بین والدین و فرزندان فشار والدین برای انجام دادن تکالیف و بروز تضاد بین روش تدریس معلمان و والدین .
افزایش رفتارهای غیراخلاقی از قبیل : تقلب پاک کردن امضای معلم توسل به دروغ واگذار کردن انجام تکالیف به سایر اعضای خانواده و...
با در نظر گرفتن این موضوع که معلمان به میزان یادگیری فرد فرد دانش آموزان توجه ندارند و تفاوت های فردی تمایلات استعدادها توان و نیازهای یادگیری آنها را مورد اغماض قرار می دهند تکلیف شب عامل شکنجه روانی دانش آموزان و بیشتر عامل ضایع کننده تمایلات و استعدادهای آنهاست .
آنچه کودکان باید یاد بگیرند
در کتاب مشق بدون اشک تالیف دکتر « بی هانسر » 1 و ترجمه مجید رئیس دانا به راهکارهایی جهت رفع مشکل والدین با فرزندان در خصوص تکلیف شب اشاره شده است . مولف در این کتاب خطاب به والدین اظهار می دارد :
1 ) فرزندان باید بیاموزند که انجام تکلیف درسی یک میدان نبرد نیست . نباید پیرامون تکلیف درسی کشمکش قدرتی وجود داشته باشد. آنان باید بیاموزند که شما مشاجره در مورد تکلیف درسی را تحمل نخواهید کرد.
2 ) فرزندان شما باید یاد بگیرند که تکالیف درسی شان را مسئولانه انجام دهند. آنها باید بفهمند که کمک هایی که از شما انتظار دارند. محدود است و باید تکالیف خود را به صورت کارآمد پربار و به موقع انجام دهند و به چنان اتکا به نفسی دست یابند که بدون کمک دیگران از عهده هرگونه تکلیف درسی واگذار شده برآیند.
3 ) بچه ها باید یاد بگیرند که زمان موجودشان را برای پروژه های بلند مدت و وظایف بزرگتر و پیچیده خود تقسیم بندی کنند.
4 ) فرزندانتان باید یاد بگیرند که صرف نظر از آنکه والدین در منزل باشند یا خیر مسئول تمام کردن تکالیف درسی شان هستند. آنها باید بیاموزند که غیرمسئولانه عمل کردن را در مورد تکلیف درسی نخواهید پذیرفت .
خصوصیات تکلیف مناسب از نظر تحقیقات تربیتی
مقدار تکلیف باید متعادل باشد به طوری که ذوق و شوق دانش آموز را برای تحصیل از بین نبرد.
طول زمان انجام تکلیف متناسب با ویژگی های دانش آموزان باشد. طول زمان مناسب برای انجام تکالیف دانش آموزان ابتدایی بیشتر از یک الی دو ساعت نباشد.
تکلیف شب باید چند بعدی باشد به طوری که مهارت های کلاسی نوشتاری کاوشگری اجتماعی عاطفی و... را پرورش دهد.
در تعیین موضوع تکلیف به علائق و استعدادهای دانش آموزان و تفاوت های فردی توجه شود. مثلا برای دانش آموزان قوی تکالیف پروژه ای و برای دانش آموزان ضعیف تکالیف امتدادی و تمرینی تعیین گردد.
تکلیف باید تا آنجا که امکان دارد بامحیط زندگی یادگیرندگان مرتبط باشد تا آنان بتوانند از تجربه های یادگیری در موقعیت های گوناگون و درس های متفاوت استفاده کنند . « جان دیویی » 2 می گوید : « آموزش و پرورش البته امر مهمی است ولی مهم تر از آن زندگی کردن است » . بنا بر این هدف آموزش و پرورش درمرحله اول باید بهبود وضع زندگی باشد و مشق شب هم باید با زندگی کودک متناسب باشد.
تکلیف باید با رشد جسمی عاطفی و شناختی دانش آموز مرتبط باشد.
در بین 3 کشور جهان، معلمان سه کشور ایران، تایلند و یونان بیشترین تکالیف خانگی را به دانش آموزان می دهند. در مقابل، دانش آموزان سه کشور ژاپن، چک و دانمارک کمترین میزان تکلیف خانگی را دارند. این یافته ها برآمده از یک پژوهش در دانشگاه پنسیلوانیاست. عنوان تکلیف خانگی دانش آموزان پدیده جدیدی نیست. مسئله ای است که از دیرباز برای دانش آموزان، معلمان و اولیا در بسیاری از کشورهای جهان مطرح بوده است.
چگونگی تکلیف شب در ایران، از جمله مسائل آموزشی است که به علت درگیری والدین، دانش آموزان و معلمان، دارای اهمیت و حساسیت ویژه ای است. به طوری که عدم انجام تکالیف دانش آموزان مشکلات عمده ای برای آموزگاران دوره ابتدایی فراهم ساخته. براساس نظریات کارشناسان، تکالیفی که معمولاً برای دانش آموزان تعیین می شود، اغلب دارای ساختار حل تمرین و رونویسی و حفظ کردن است که هر دانش آموز با انگیزه متفاوت به انجام آن می پردازد. برخی صرفاً برای این که مورد تحسین دیگران بویژه والدین خود قرار گیرند، می کوشند تا هر کار طاقت فرسایی را تا حد امکان به خوبی انجام داده و خود را کوشا و مسئولیت پذیر نشان دهند. گروهی هیچ انگیزه ای برای انجام تکالیف ندارند و معمولاً از این کار شانه خالی می کنند و یا در اثر فشار والدین و مدرسه به طور ناقص و سرسری تکالیف خود را انجام می دهند. عده ای از دانش آموزان با دقت و علاقه بسیار، انجام تکلیف خود را شروع می کنند ولی با دلزدگی ناشی از عوامل مختلف، در به پایان رساندن آن به هر بهانه ای سرباز می زنند و برخی نیز با اعطای جایزه و سایر امتیازات، تن به این کار می سپارند. بهترین مورد برای داوری در مورد حجم زیاد تکالیف، خود دانش آموزان هستند. شرایطی که دانش آموزان در آن شرایط به انجام تکلیف می پردازند، نگرش آنان در مورد تکلیف شب، تأثیر تکلیف شب بر پیشرفت تحصیلی آنان از نگاه خودشان و مقایسه نظریات دانش آموز دختر و پسر؛ اهداف پژوهشی بودند که در مورد نگرش و انگیزه های دانش آموزان در مورد تکالیف شب انجام شد.