معمولا وقتی صحبت از ارزشیابی به میان می آید ابتدا باید روی وجوه مختلف آن بحث و در رابطه با این موضوع توافق به عمل آید که اصولا ارزشیابی چیست و جایگاه آن در تعلیم و تربیت ما در کجا قرار دارد ؟
معمولا کلمة ارزشیابی ما را متوجه مفاهیم و کلمات دیگری نیز می کند . امتحان ، اندازه گیری و آزمون . در روشهای سنتی آموزش و پرورش ، امتحان به عملی گفته می شود که در پایان هر یک از سه ماهه یا نیمسال تحصیلی برای اندازه گیری میزان آموخته های شاگردان و تعیین قبول شدگان و مردودین به منظور ارتقای شاگردان از کلاسی به کلاس دیگر یا از واحدی به واحد دیگر انجام می گرفت و می گیرد .
اندازه گیری در آموزش و پرورش عبارت از به دست آوردن اندازه ها و اطلاعات مربوط به ویژگی خاص به صورت کمیت است . و آزمون یکی از وسایل اندازه گیری فعالیت های آموزشی و پیشرفت تحصیلی شاگردان است و معمولا به سوالاتی اطلاق می شود که در اختیار شاگردان قرار می گیرد تا بدان پاسخ گویند .ارزشیابی نیز فرآیندی است منظم برای تعیین و تشخیص میزان پیشرفت شاگردان در رسیدن به هدف های آموزشی است .
فارغ از تعاریف فوق و با بررسی آنچه تاکنون در مدارس ما انجام گرفته است تمام مسایل حول موضوعی به نام امتحان قرار دارد و از آنجا که مبنای تصمیم گیری برای آیندة دانش آموز و دانشجو است ، معمولا ترس و اضطراب زیادی آنان را در بر می گیرد .
فراگیر در یک شب می خواهد جبران یک ترم یا سال تحصیلی خود را بنماید و شب امتحان برای جواب دادن به سوالاتی آماده می شود که اکثرا در سطح دانش آماده شده است . سوالاتی که معمولا پس از گذشت یکی دو روز از برگزاری امتحان ، چیزی در ذهن فراگیر باقی نمی گذارد . اصطلاحاتی که در فرهنگ عمومی مردم ما وجود دارد ناشی از همین اضطراب است . مطالعة آزاد ، شب امتحان و فاصله بین امتحانات برای مطالعة بیشتر و کسب نمرة بهتر . متاسفانه این موضوع از کلاس اول ابتدایی تا آخرین سطح تحصیلی دانشگاهی وجود داشته و دارد . دانش آموز ابتدایی ترس شب امتحان دارد و دانشجوی دکترا هم به همین شکل ، حتی مهم نیست فرد در آینده چه شغلی خواهد داشت ، مهندس مکانیک امتحان کتبی خواهد داد ، همانطور که یک دانشجوی رشتة ادبیات این کار را انجام می دهد . اگر ذهنی خوب داشته باشی وخوب هم بخوانی وبر تستها مسلط شوی ، در کنکور موفق خواهی بود . کنکوری که دانشجو را با هر علاقه و نیاز فقط به چالش امتحان کتبی می کشد و البته در این میان اضطرابها هم در حد بالایی وجود دارد و همه فراگیران را همراهی می کند .