به نام ایزد توانا
برخی علل افت کیفیت آموزشی و پرورشی در مدارس
در هر جامعه باتوجه به طرز تفکـر احاد جامعه و بافت فلسفی فکـری و ریشه های عقیدتی آنهـا نظامهایی روی کـار می آیند و این نظامها فـارغ از محاسن و معایب خود در آن جامعه اقدام به
طراحی برنامه ها و اهداف غایی در قالب کتب درسی و مکتبی و فکری برای دانش آموزان خود
می نمایند در این بین ساخت نظام آموزشی یک جامعه اعم از نگرشها و باورها‎‎‎ ، برنامه ها وآیین –
نامه ها می توانند همگی برسیستم کلی تقسیم و تربیت تأ ثیری شگرف بگذارندکه بعضی ازآنها آثار
خود را در کـوتاه مدت و بعضی در بلند مدت نمایان می سازند و این تا ثیـرات اعـم ازمطلوب یا نامطلوب صحیح یا غلط در بافت آینده جامعه تأ ثیری بسیار عمیق خواهند گذاشت با توجه به اینکه
دیگه فعالیتهای مربوط به مسائل آموزشی و پرورشی در مدتی تقریباً طولانی اثرات عمده خود را
به معرض دید می رسانند شاید کوچکترین اشتباه و یا نارسایی در تحلیل بعضی ازمسائل و یا بردن
در نظر گرفتن بعضی از علل و عوامل بسیار پیچیده تربیتی و آموزشی ضایعه ای غیر قابل جبـران
بر پیکـره ضعیف آموزشی کشور وارد نمایند که سالها نتوان التیام آنرا بهبود بخشید آنهم با صرف
هزینه های گزاف و چندین برابر قبلی که برای طراحی و اجرا صرف گردیده است .
از جمله عـواملی که در این راستا می توانند تاثیرات منفی بر کیفیت آموزشی و روند آموزش در
مدارس اعمال کنند می توان به وضع آیین نامه های خشک و انعطاف ناپذیر و غیر شفاف که پس از
رفع اشکالها وعیوب آنها و سپری نمودن کانالهای عریض وطویل بود بوروکراسـی معمول اداری
آیین نامه ای جدید با مشکلات و اشکالات جدیدی از پی دیگـری سرازیر می گردد و چون سیستم
کلی بصورت متمرکزاداره می شودانعکاس یک اشکال یایک مشکل ازپایین تررده به تصمیم گیرهای
اصلی شاید چندین سال طول بکشد .
تصمیم گیـریهای غیـر تخصصی در پشت درهای بسته توسط افـرادی که شاید متصدی بزرگترین مقامهای وزارتی بوده که شاید هیچ تجربه ای در آموزش و پرورش آنهم در تدریس نداشته باشند
و فقط از قدرت امروزی مدیریتی خوبی برخوردار باشند استفاده می گـردد و نا گفته پیداست که
چنین اشخاصی با انواع درد و رنـج ها و نیـازهای معلمان درمدارس بکلـی غـریبند این تصمیم گیریهای نا کارآمد و غیر واقعی که اغلب بصورت ایده آلیستی طرح می گردند درمقام اجرا دچار
مشکل شده و یا بصورت فقط تکمیل فرمهای مربوطه اجرا می گردند .
طـراحان کتابها و نظام آموزشی کمتـر توجهی به نیازهای واقعی دانش آموزان در همه سطوح
می کنند و گویی هر مقطع تحصیلی سیستمی مجزا و مستقل از همدیگر عمل می نمایند و کدام
اطلاعات گسسته و غیر مرتبط با هم در زمینه های اجتماعی و علمی ارائه می دهند در چنین سیستم آموزشی وازدانش آموزان انتظارحفظ مفاهیم اولیه بعضی ازقوانین یا پدیده ها بصورت طوطی- وار را خواستار هستیم و هیچ تـوجهی به خلا قیت و ابتکارات دانش آموزان یا به نحـوه تفکـر آنها از پدیده های اطـراف و در ارزشیا بی دانش آموزان هم کمتـر تـوجهی به مسائل علـمی آزمایشگاهی یا ابتکارات آنان می شود . سیستم آموزشی توجهی بیش ازاندازه به کمیت آموزشی و اصالت دادن به محتوا و برنامه به جای
رشد و تحویل همه جانبه علا قـمند است و این اشتبا هی بـزرگ بوده وآنهم شاید جابجایی هدف و وسیله درآن صورت گرفته بدین معنا که معیار کمی و درصدهای آماری قبولی وسیله ای بـرای
نشان دادن رشد کیفی در مطالعات مختلف بکاربرده می شود که بدین وسیله راههای اصلاح روشها
و یا مقایسه آنها و یا اصلاح شیو ه ها بـرای رسیدن به هدف متعالی تعلیم و تـربیت و ارتقاء کیفیت یادگیری مورد استفاده قـرارمی گیرد که عملاً توجه به کیفیت از یاد رفته و بصورت سنتی تأ کیدی
بیشتـر بـرآمارهای درصد قبولی بعنوان بلای آموزشی کیفی درجامعه ریشه دوانده است بعنوان مثال ما هیچگاه شاهد تشویق معلمی بخاطر میزان یاددهی کیفی یک مطلب آموزشی نبوده ایم اما
بسیـار شا هد تشویق معلمانی که از درصد کاذب قبولی بیشتـر استفاده کرده بودند را شده ایم و
در این بین شایدهم متخصص در آموزش پرورش نداشته باشیم که بتواند تمامی شیوه های تدریس
مسلط بوده و بتواند کیفیت یادگیری یک مطلب را ارزیابی نماید .
عدم نظارت و کنترل سالـم ارزشیا بیهای اصولی و توجه به معیارهای غیـر واقعی و کهنه و از کار
افتاده روی هم رفته شرایط نامطلوب و اضطراب آوری را در محیط مدارس به وجود می آورد که
امکان استفاده از شیوه های غیر معمول را از بین برده و عرصه را برای افرادی که به طرز تفکـرو
خلاقیت و پرسشگری دانش آموزان بدون درنظـرگرفتن مطالب کلیشه ای کتابها می نمایند تنگتر
می کند وما دراین شیوه بیشیرطالب دانش آموزانی همچون سربازانی که بی چون و چرابایــد
اطاعت کنند و حق هیچ پرسشگری و به دنبال چرایی هستند را نیستیم .
سیستم سنتی گزییش معلمان و رعایت اصول و شرایط گزینشی که کمترتوجهی درآن به علاقمندی
و استعداد و عشق و پشتکار و داشتن خلاقیت در یک حـرفه که از شـرایط بسیارمهم برای افـراد
شایستگی در آن است را می نماید و صرفاً توجه به مدرک تحصیلی از جمله عواملی است که افراد
بخاطربیکـاری و فقط جهت کسب درآمد وارد شغل معلمی شده که بعدها با استعداد یا با خلاقیت
آنها سازگار نیست همه را دچار مشکل می کنند .
انتخاب رؤسای مناطق بیشتر ازافراد غیربومی بغیراز محاسن اندکی که دارد دارای معایب بسیاری
می باشد که اینان بعضاً حتی با شرایط جغرافیایی یا فرهنگی بکلی نامأ نوسند و ماهها و شاید سالهاوقت لازم است که اندک آشنایی با محیط کاری پیدا نمایند و پس از کسب آن آشنایی توفیقاتـی چندپس ازعزل ونسب وزیرمدیرکلی جدیدرؤسای مناطق جدیدی رانیزمأموران آن منطقه خواهدکرد و اینبار نیز روز از نو و روزی از نو تکرار خواهد شد بودجه های بسیار کم دولتی و سرانه های ناچیز که حتی کفاف هزینه های جاری و استهلاک ساختمان مدارس را نمی کند و در آنهـا کمتـر
توجهی به مسائل علمی و یادگیری وآزمایش دانش آموزان می شود و حتی مدیران مدارس چنان
درگیر مسائل مالی و اداری و جوابگویی به نامه های ارسالی و فرمهای آماری هستند که می توان
گفت بسیارکم وقت توجه به مسائل یادگیـری دانش آموزان و کمک به حل مشکلات آنان را دارند
کمبود وسایل آزمایشگاهی درمدارس و بحصوص درمدارس روستایی و محـروم از جمله عواملی
هستند که موجب افت کیفیت آموزشی در مدارس می شوند .
گذشته ازهمه مطالب عدم توجه به نیازهای معیشتی و صنفی و ازبین رفتن پایگاه ومنزلت اجتماعی
و سرخوردگی آنها و عدم حمایت مسئولین در مـراحل مختلف همگـی دست در دست هم داده تا
میـزان کیفیت مطالب آموزشی در مدارس از افتی بسیـار چشمگیـر بـرخوردار و فقط تماشای
جدولهای آماری درصدهای قبولی کاذب آماری دل خوش کننده وبسیاری فریبنده بعضـــی از
مسولین راکه خودکاملاً به عمق مطلب آگاه هستندراراضی می نماید و این مسئله باعث می گردد تا هر روز بیشترازروزقبل فاصله خودراباجهان علم وتکنولوژی وفناوری درعـرصه جهانی زیادترکنیم
و حتی نتوانیم جای درپای نخبگان فـرزانه و افتخارآمیـز جهانی کشور خود در طی قرون گذشته
بگذاریم و این زمانی بسیار معنی داراست که ماهمواره ادعای داشتن فرهنگی دیرینه وریشه های عملی کهن را می نمائیم اما امروز که زمان زمان عمل و فعالیت و تلاش شبانه روزی جهت جبـران عقب ماندگی است سرخورد را در برف فرو برده بخیال این که بهتـرین چاره را در مقابل خطرات
پیدا کرده و در پناهگاهی بسیار امن بسر می بریم .